Open brief: actiever ruimtelijk beleid voor specifieke doelgoepen
Open brief aan de Zeister lokale politiek: voor een actiever ruimtelijk beleid voor specifieke doelgroepen
Aan de lijsttrekkers van: VVD, GroenLinks, D66, CDA, CU/SGP, PvdA, SP, Seyst.Nu, Nieuw Democratisch Zeist, Zeister Belang, 50 Plus
Wij, een aantal burgerorganisaties uit Austerlitz, vinden het de hoogste tijd voor een wijziging van het beleid van de gemeente Zeist op het gebied van ruimtelijke ordening.
Gemeente, pak de regie terug!
Wij wensen dat de gemeente zélf in een vroeg stadium duidelijk maakt wat men met bepaalde kavels of gebouwen wil en zelf het initiatief neemt tot wijziging van het bestemmingsplan en/of aankoop. Laat Zeist weer de regie nemen op de ruimtelijke ordening – in nauwe samenwerking met de wijk- dorpsgemeenschap - en stap af van het beleid waarbij de markt het voor het zeggen heeft. Het gaat ons met name om speciale aandacht voor doelgroepen waarvan het maatschappelijke waarde heeft als zij kunnen blijven wonen in hun wijk of buurt met hun schaarse vrijkomende kavels. Denk daarbij aan ouderen (blijven in hun sociale netwerk), jongeren (vitale wijken), gescheiden ouders (bij hun kinderen).
Ter illustratie: de casus jongerenwoningen in Austerlitz.
In Austerlitz wonen tientallen jongeren van 20-30 jaar noodgedwongen bij hun ouders ‘op kamers’ omdat ze graag in het dorp willen blijven wonen, maar er zijn gewoon te weinig woningen voor jongeren. In het Hart van Austerlitz zijn weliswaar jongerenwoningen opgeleverd, maar de vraag hiernaar was veel groter dan het aanbod van 15 woningen.
Aan het Dorpsplein ligt de voormalige R.K. Kerk (het oorspronkelijk dorpshuis Het Lokaal), met een pastorie en de voormalige Rabobank. Deze kavel is ooit door de familie Beaufort aan het dorp geschonken en in 1975 verkocht aan het Aartsbisdom Utrecht. In de koopacte is via kettingbedingen bepaald dat de koper verplicht is Het Lokaal uitsluitend voor sociaal-culturele doeleinden te gebruiken. Bij vervreemding moet de kavel eerst aan de gemeente Zeist worden aangeboden. Sinds 2020 staat Het Lokaal leeg, en er is tot heden geen bestemming voor gevonden. Ook de beide andere gebouwen staan al enige tijd leeg. De gemeente wilde het niet kopen en sindsdien wordt het door het Aartsbisdom op de vrije markt aangeboden.
Toen Het Lokaal leeg kwam te staan is een dorpsinitiatief ontstaan (in samenwerking met een projectontwikkelaar en Woongoed) om de kerk te verbouwen tot jongerenwoningen (ca. 5) aangevuld met nieuwbouw op de rest van de kavel (ca.10)in de sociale sector, een maatschappelijke functie die goed past in de oorspronkelijke bedoeling van de familie Beaufort.
Na eerst mislukte onderhandelingen met het Aartsbisdom, die een commerciële prijs wilde realiseren, hebben de betrokken dorpsgenoten de gemeente ingeschakeld. Die heeft toen de kaders geschetst op basis van de recente woonvisie: een wijziging van de bestemming van de pastorie in een vrijesectorwoning zou kunnen worden toegestaan, maar alleen in combinatie met sociale (jongeren)woningen in de kerk ca. 5). Dit zou de eigenaar voldoende opbrengst moeten garanderen, met behoud van de sociale functie van Het Lokaal.
De bij het dorpsinitiatief betrokken projectontwikkelaar heeft een bod gedaan op de kavel (te beperken tot alleen de kerk of met de pastorie erbij). Het Aartsbisdom heeft dit bod echter afgewezen. Een hogere prijs maakt een sociale bestemming onhaalbaar. Hiermee is één van de weinige mogelijkheden om in Austerlitz jongerenwoningen te realiseren vooralsnog tenietgedaan.
Wat willen wij?
Wij willen minimaal dat de gemeente ook in de nieuwe collegeperiode vasthoudt aan de koppeling van Het Lokaal (maatschappelijk) en pastorie (wonen) en alleen vrije sector wonen toestaat bij de pastorie gekoppeld met sociale jongerenstudio’s in de kerk, conform het geschetste kader gebaseerd op de woonvisie.
Bij voorkeur zouden wij echter zien dat de gemeente de ruimtelijke regie terugpakt en alsnog gebruik maakt van de eerder afgewezen mogelijkheid tot aankoop van voormalige kerk en pastorie. Alternatief is dat de gemeente zelf het initiatief neemt tot de door ons gewenste bestemmingsplan wijziging. Het Aartsbisdom leidt daarbij geen schade, immers de bestemming nu is ook maatschappelijk.
Wat is het huidige Zeister beleid?
Bij herbestemming van bestaande gebouwen is vaak sprake van een aanpassing van maatschappelijk naar (vrije sector) wonen. Daarmee wordt de grond meer waard waardoor de eigenaar belang heeft bij zo’n wijziging van het bestemmingsplan. Het huidige beleid in Zeist is dat men afwacht tot de oude of nieuwe eigenaar bij de gemeente komt met het verzoek tot het nemen van een principe beslising. Het initiatief wordt dus overgelaten aan de markt. De gemeente toetst dan aan de woonvisie en de omgevingsvisie. Dat kan helpen om maatschappelijk gewenste ontwikkelingen te stimuleren, maar altijd binnen de kaders van de aanvraag. De passieve houding van de gemeente levert in onze ogen vaak suboptimale oplossingen op.
Daar komt nog bij dat dit vaak projecten zijn van minder dan vijftig woningen: die worden door de gemeente afgedaan als kleinschalig, waarbij de woon- en omgevingsvisie minder stringent toegepast hoeven te worden. Maar juist op die kleine locaties moet men zuinig zijn!
Burgers weten vaak een goede sociale herbestemming voor het leegstaande vastgoed in hun wijk. Maar het zal duidelijk zijn dat grondeigenaren of projectontwikkelaars niet zitten te wachten op initiatieven van bewoners. De enige hoop van burgerinitiatieven is dan een krachtig optreden van de gemeente.
Wat willen wij?
Wij willen dat de gemeente de regie op de ruimtelijke ordening terug pakt en zélf in een vroeg stadium het initiatief neemt tot wijziging van het bestemmingsplan en/of aankoop in nauwe samenwerking met de wijkgemeenschap, zeker als het gaat om interessante plekken in bestaande wijken. Zet de mogelijkheden die bestemmingsplannen bieden maximaal in. Maak gebruik van de mogelijkheden die de wet voorkeursrecht gemeente biedt en stap af van het beleid waarbij de markt het voor het zeggen heeft en men wacht op initiatieven van marktpartijen.
Wat vragen wij van de politieke partijen?
Wij vernemen graag uw standpunt in deze kwestie (graag nog voor de verkiezingen!) en wij vragen of u bereid bent deze beleidswijziging in te brengen in het nieuwe collegeakkoord, mocht uw partij bij de collegevorming worden betrokkenen.
Werkgroep Jongerenhuisvesting Austerlitz,
Gertjan Vons
Vereniging Austerlitz Belang,
Martijn Hartman, voorzitter
Coöperatie Austerlitz Zorgt,
Jan Smelik, voorzitter
WoonStichting Nu Voor Straks,
Jan Snijders voorzitter
Crowdfundingstichting De Sleutel,
Carl Timmermans, penningmeester
Stichting Lokaal Austerlitz,
Marja Kuiper, secretaris
Comments